Hội An Và Gạch Cổ Phục Chế Dấu Ấn Thời Gian Bất Tận

Nằm bên dòng sông Thu Bồn thơ mộng, phố cổ Hội An từ lâu đã trở thành biểu tượng văn hóa độc đáo của Việt Nam. Trong hàng trăm năm tồn tại, những viên gạch cổ phục chế không chỉ là vật liệu xây dựng mà còn là chứng nhân lịch sử, kết nối quá khứ vàng son với hiện tại trường tồn.

Nghệ thuật tái sinh từ đất
Kỹ thuật chế tác gạch cổ tại Hội An được phục dựng dựa trên bí quyết truyền thống của các lò gốm Thanh Hà. Nghệ nhân Lê Văn Tâm (62 tuổi), đời thứ 5 trong gia tộc làm gạch, chia sẻ: "Mỗi viên gạch phải ủ trong lò củi 15 ngày đêm, nhiệt độ duy trì 950-1.000°C mới đạt độ rắn chắc như xưa". Quy trình này tạo ra những sản phẩm có màu đỏ sẫm đặc trưng, bề mặt phủ lớp patina tự nhiên mà công nghệ hiện đại không thể sao chép.

Bản hòa âm kiến trúc
Dạo bước trên con phố Trần Phú, du khách dễ dàng nhận thấy sự hài hòa giữa gạch cổ và chất liệu mới. Các công trình như chùa Cầu Nhật Bản hay nhà cổ Tấn Ký sử dụng kỹ thuật "xếp gạch không vữa" độc đáo - phương pháp ghép mộng chính xác đến mức những khe hở chỉ đủ lọt sợi tơ. Kiến trúc sư Nguyễn Thị Lan Anh giải thích: "Độ dày 7cm cùng kết cấu lỗ rỗng giữa hai lớp gạch tạo hiệu ứng cách nhiệt tự nhiên, giúp nhà cổ mát về hè, ấm áp khi đông về".

Cuộc cách mạng thầm lặng
Từ năm 2015, chính quyền địa phương đã triển khai dự án "Gạch xưa - Phố mới" nhằm bảo tồn 1.200 ngôi nhà cổ. Thay vì thay thế hoàn toàn, các chuyên gia áp dụng kỹ thuật đục lỗ vi điểm để bơm keo epoxy gia cố phần lõi, giữ nguyên lớp vỏ gạch nguyên bản. Công nghệ quét laser 3D được sử dụng để sao chép chính xác hoa văn trên từng viên gạch hư hỏng.

Câu chuyện từ những viên gạch vỡ
Trong xưởng phục chế của nghệ nhân Đặng Thị Hồng, những mảnh gạch vỡ được tái sinh thành tác phẩm nghệ thuật. Bà dùng kỹ thuật Kintsugi của Nhật Bản - trộn bột vàng với nhựa thông để ghép nối, biến vết nứt thành đường nét vàng lấp lánh. "Mỗi vết sứt mẻ đều kể câu chuyện riêng về thời gian", bà Hồng tâm sự khi chỉ về bức tranh ghép từ 327 mảnh gạch vỡ đang trưng bày tại bảo tàng địa phương.

Thách thức và hy vọng
Dù đạt được nhiều thành tựu, công tác bảo tồn vẫn đối mặt với thách thức. Ông Trần Văn Dũng, Trưởng ban Quản lý Di tích, cho biết: "Độ ẩm cao khiến 23% số gạch cổ hàng năm bị xuống cấp". Giải pháp nano chống thấm từ vỏ trấu đang được thử nghiệm, hứa hẹn tạo lớp bảo vệ vô hình mà vẫn giữ nguyên tính thẩm mỹ.

Những viên gạch phục chế tại Hội An không đơn thuần là vật liệu xây dựng. Chúng như những tấm gương phản chiếu tinh thần bền bỉ của cộng đồng - nơi quá khứ được tôn trọng, hiện tại được sáng tạo, và tương lai được kiến tạo từ những giá trị vĩnh hằng. Mỗi bước chân trên con phố lát gạch cổ, du khách như nghe thấy tiếng thì thầm của thời gian, kể câu chuyện về sự giao thoa tuyệt diệu giữa truyền thống và hiện đại.