Xưởng Thiết Kế Nội Thất Tái Chế Gỗ Tàu Cũ

Trong bối cảnh ý thức bảo vệ môi trường ngày càng được nâng cao, việc tái sử dụng nguyên liệu thải loại đang trở thành xu hướng sáng tạo đáng chú ý. Một trong những dự án độc đáo nhất hiện nay là xưởng thiết kế nội thất từ gỗ tàu cũ tại vùng duyên hải miền Trung Việt Nam. Không chỉ mang lại giá trị thẩm mỹ, công trình này còn kể câu chuyện về hành trình "hồi sinh" của những thân gỗ già nua qua bàn tay nghệ nhân.

Những con tàu đánh cá sau hàng chục năm dầm mưa dãi nắng thường bị bỏ hoang hoặc đốt bỏ, gây lãng phí và ô nhiễm. Tận dụng nguồn nguyên liệu này, nhóm thợ mộc làng Diêm Phổ (Quảng Ngãi) đã phát triển kỹ thuật xử lý gỗ tàu cũ thành vật liệu cao cấp. Quy trình gồm 5 giai đoạn chính: phân loại độ mục, khử muối biển, sấy khô tự nhiên, phục chế vân gỗ và định hình sản phẩm. Điểm đặc biệt nằm ở cách họ giữ nguyên những vết tích thời gian như vết đinh mòn, vệt rong rêu làm "chứng nhân lịch sử" cho mỗi tác phẩm.

Mẫu bàn trà "Sóng Vỗ" làm từ gỗ tàu 50 năm tuổi đã trở thành biểu tượng của xưởng sản xuất. Thiết kế mô phỏng đường cong mềm mại của thân tàu, kết hợp kính cường lực màu ngọc lam tạo hiệu ứng ánh sáng xuyên qua lớp gỗ nứt nẻ. Sản phẩm này không chỉ đoạt giải Thiết Kế Xanh ASEAN 2023 mà còn được bảo tàng kiến trúc Đà Nẵng trưng bày như minh chứng cho sự giao thoa giữa truyền thống và hiện đại.

Theo nghệ nhân Lê Văn Hải - người sáng lập xưởng, thách thức lớn nhất nằm ở việc cân bằng giữa yếu tố công nghiệp và thủ công. "Mỗi khúc gỗ tàu cũ mang trong mình câu chuyện riêng. Chúng tôi phải 'trò chuyện' với chất liệu để tìm ra ngôn ngữ thiết kế phù hợp, thay vì áp đặt hình dáng có sẵn", ông chia sẻ. Phương pháp này đòi hỏi thợ lành nghề phải dành ít nhất 3 tháng nghiên cứu cấu trúc gỗ trước khi bắt tay vào chế tác.

Khách hàng của xưởng chủ yếu là những người yêu thích lối sống bền vững và kiến trúc sư tìm kiếm vật liệu có cá tính. Gần đây, dự án hợp tác với khách sạn 5 sao tại Hội An đã tạo ra bộ sưu tập đèn chùm từ xà ngang tàu gỗ, kết hợp hệ thống đèn LED tiết kiệm năng lượng. Sản phẩm không chỉ giảm 40% chi phí so với nhập khẩu mà còn giữ được hồn cốt địa phương qua từng đường vân gỗ.

Tuy nhiên, mô hình này cũng đối mặt với nhiều thử thách. Việc thu gom nguyên liệu phụ thuộc vào mùa vụ đánh bắt của ngư dân, trong khi quy trình xử lý thủ công khiến năng suất chỉ đạt 70% so với sản xuất công nghiệp. Dù vậy, nhóm vẫn kiên định với triết lý "chậm mà chắc", tập trung vào giá trị nghệ thuật thay vì số lượng.

Nhìn về tương lai, xưởng đang phát triển chương trình đào tạo kỹ năng tái chế gỗ biển cho thanh niên địa phương. Họ cũng hợp tác với các trường đại học để nghiên cứu vật liệu composite từ mạt gỗ tàu cũ, hướng tới mục tiêu không phát thải trong toàn bộ chuỗi sản xuất. Qua đó, dự án không chỉ tạo ra sản phẩm độc đáo mà còn góp phần thay đổi nhận thức về giá trị của phế thải trong cộng đồng.

Mỗi món đồ nội thất từ gỗ tàu cũ giống như bản giao hưởng của biển cả, nơi quá khứ hào hùng của những chuyến hải trình hòa quyện với tinh thần sáng tạo hiện đại. Đây không chỉ là câu chuyện về tái chế, mà còn là hành trình tái định nghĩa giá trị bền vững thông qua ngôn ngữ thiết kế đầy cảm xúc.