Tiêu Chuẩn Đánh Giá Formaldehyde Trong Vật Liệu Nội Thất: Hiểu Rõ Để Bảo Vệ Sức Khỏe Gia Đình

Formaldehyde là một hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC) được sử dụng rộng rãi trong sản xuất vật liệu xây dựng và nội thất như gỗ công nghiệp, sơn, keo dán, thảm trải sàn... Tuy nhiên, nồng độ formaldehyde vượt mức cho phép có thể gây hại nghiêm trọng đến sức khỏe con người, từ kích ứng da, mắt đến nguy cơ ung thư. Do đó, việc hiểu rõ các tiêu chuẩn đánh giá formaldehyde trong vật liệu nội thất là vô cùng quan trọng để đảm bảo an toàn cho không gian sống.

1. Tại Sao Cần Tiêu Chuẩn Đánh Giá Formaldehyde?

Formaldehyde được xếp vào nhóm chất gây ung thư nhóm 1 theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Khi tích tụ trong không khí ở nồng độ cao (trên 0.1 ppm), nó gây ra các triệu chứng như đau đầu, khó thở, dị ứng, thậm chí ảnh hưởng đến hệ thần kinh. Trẻ em, người già và người mắc bệnh hô hấp là nhóm đối tượng dễ bị tổn thương nhất. Các vật liệu nội thất kém chất lượng thường giải phóng formaldehyde liên tục trong nhiều năm, biến ngôi nhà thành "cái bẫy" độc hại.

2. Các Tiêu Chuẩn Quốc Tế Về Formaldehyde

• Tiêu chuẩn E1 và E0 của Châu Âu:
  • E1: Giới hạn formaldehyde ≤ 0.124 mg/m³ (đo bằng phương pháp buồng kín). Đây là mức an toàn tối thiểu được chấp nhận tại EU.
  • E0: Mức thấp hơn E1 (≤ 0.05 mg/m³), thường áp dụng cho sản phẩm cao cấp.
• Tiêu chuẩn CARB (Mỹ):
  Phân thành CARB Phase 1 (≤ 0.21 ppm) và CARB Phase 2 (≤ 0.11 ppm), yêu cầu nghiêm ngặt về kiểm tra và chứng nhận.
• Tiêu chuẩn JIS của Nhật Bản:
  Quy định 4 cấp độ từ F☆ đến F☆☆☆☆, trong đó F☆☆☆☆ là mức phát thải formaldehyde gần như bằng 0.

3. Tiêu Chuẩn Tại Việt Nam

Theo QCVN 06:2022/BXD, nồng độ formaldehyde trong không khí nhà ở không được vượt quá 0.12 mg/m³. Đối với vật liệu, tiêu chuẩn TCVN 1079:2016 quy định phương pháp đo và giới hạn formaldehyde trong gỗ công nghiệp, sơn, và keo dán. Cụ thể:

• Gỗ MDF/HDF: ≤ 8 mg/100g (phương pháp đo hấp thụ).
• Sơn nước: ≤ 0.1%.
  Tuy nhiên, việc thực thi các quy định này còn hạn chế do thiếu hệ thống kiểm tra chặt chẽ.

4. Phương Pháp Đo Lường Formaldehyde

• Phương pháp buồng kín (Chamber Test):
  Mẫu vật liệu được đặt trong buồng kín có điều khiển nhiệt độ và độ ẩm, sau đó đo nồng độ formaldehyde sau 24–72 giờ. Kết quả chính xác nhưng chi phí cao.
• Phương pháp trích ly (Perforator Method):
  Dùng dung môi chiết xuất formaldehyde từ vật liệu, phù hợp cho gỗ công nghiệp.
• Phương pháp đo nhanh bằng máy cảm biến:
  Tiện lợi nhưng độ chính xác thấp, thường dùng để kiểm tra sơ bộ.

5. Cách Chọn Vật Liệu An Toàn

• Ưu tiên sản phẩm có chứng nhận: Tìm logo E1, CARB, hoặc F☆☆☆☆ trên bao bì.
• Kiểm tra nguồn gốc: Chọn thương hiệu uy tín, tránh hàng trôi nổi không rõ xuất xứ.
• Vật liệu tự nhiên: Gỗ nguyên khối, đá, tre thường ít chứa formaldehyde hơn gỗ ép.
• Thông gió sau thi công: Mở cửa ít nhất 2–3 tuần để giảm nồng độ formaldehyde.

6. Lời Khuyên Từ Chuyên Gia

PGS.TS Nguyễn Hồng Quân (Viện Vật liệu Xây dựng) khuyến cáo: "Người tiêu dùng nên yêu cầu nhà cung cấp xuất trình báo cáo kiểm nghiệm formaldehyde độc lập từ các phòng lab được công nhận. Đừng tin vào quảng cáo 'không mùi' vì formaldehyde có thể tồn tại mà không gây mùi rõ rệt."

Hiểu biết về tiêu chuẩn formaldehyde giúp người tiêu dùng chủ động phòng tránh rủi ro sức khỏe. Bên cạnh tuân thủ quy định, cần nâng cao ý thức trong khâu lựa chọn vật liệu và giám sát thi công. Một ngôi nhà an toàn không chỉ đẹp về thẩm mỹ mà còn phải "sạch" về chất lượng không khí.